Ülger Doğmasın yada Ülger Çalmasın!..

Facebook, Merhaba Aliseydi,

Hüseyin Ülger, bağlantın hakkında yorum yaptı.

Hüseyin yazdı: “Biri bana söylerse sevinirim. Ülger dogmasin’in anlami nedir? Tesekkürler…”

(Merhabalar Hüseyin abi, benim Ülger yorumum, Google’de yok.)

*                                                    *                                                *

Ülker veya Süreyya (M45, Yedi Kız Kardeş, Peren veya Pervin olarak da anılır, ing. The Pleiades) bir açık yıldız kümesidir. Boğa takımyıldızında(Taurus) bulunur (Yahudilerce kutsal olduğu kabul edilir). Dünya‘ya en yakın açık yıldız kümelerinden ve büyük ihtimalle de en ünlü ve çıplak göze en güzel gözükenlerdendir. Ülker yıldız kümesinin yaklaşık 440 ışık yılı (135parsek) uzaklıkta olduğu bilinmektedir.”1

…Kümenin parlak yıldızları adlarını Yunan mitolojisinden almıştır: Sterope,Merope, Electra, Maia,Taygete, Celaeno, ve Alcyone, yedi kızkardeşi temsil eder. Yine kümedeki parlak yıldızlardan Atlasonların babaları, Pleione ise anneleridir. Aşağıdaki liste kümenin parlak yıldızlarının ayrıntılarını vermektedir”2

…ekinlerin olgunlaşma zamanı ve deniz mevsiminde görünürdü.”3

‘Ülker yıldız kümesinin’  adı yöremizde ‘Ülger yıldızı’ olarak anılır. Ekinlerin olgunlaşma, sararma zamanında görülür. Yayla ise serinliğin, yeşilliğin, domurun, çiçeklenmenin, hayatın başlangıcının… dolaysı ile gençlik ile güzelliğinde remzidir. Bu metafordan yola çıkılarak yazılmış ve özellikleArguvan Yöresinin özğün sesi olan Erhan Yılmaz’ın ünlendirdiği bir ezgi vardır.

Ben bu yaylaları yaylayamadım

Suları soğuktur da boylayamadım

(Ülger doğmasın sabah olmasın)

Güzelin gönlünü eyleyemedim

Guruya gaderim de yardan ayrıldım

(elin garezi ayırdı bizi)

Yayla meteforunda ki, serinlik, ferahlık, yeşil, domur, çiçek, böcek, koku, parlaklık… ile ‘yar’daki gençlik, tazelik, neşe, duygusal yoğunluk, zindelik… kısaca bedii güzellik arasında bir korelasyon(bağ) kurulmuş.

‘Ülgerin doğması(Fethiye’de: Ülger çalması olarak ifade edilir),’ ‘Yaylanın yaylanamaması,’ deyişiyle nebatın sararıp olgunlaşmasının, kurumanın, ölümüm, eskilerin deyişi ile ‘don değişiminin’ başlamasıyla, ‘yar’ ile gençliğin, güzelliğin… vaktinde yaşanamaması ve olgunlaşma ile yaşlanmanın başlanması, hayatın, bir mevsimin sonlanışına işaret edilmektedir.

Ülgerin doğması bu mecazda “yaşanmadan biten hayatın, baharın” sonlanışının da ıslık sesidir…

Yaylanın yaylanmadan ülgerin doğmamasını dilemek, yar ile gençliğin güzelliğin vaktinde yaşanamadan yaşlanmamanın, anı yaşayamadan hayatın yaşanmamasını dair olan arzuyu dışa vurur.

*                              *                           *

Yoldaş, hala bir tarafınız seksen öncesinin “yol”unda kalmış olmalı ki, gönlün bu “yol”unu görmekte ve anlamakta zorlandınız sanırım… 4 Bu da hayatın onsuz olmaz kıymetli bir parçasıdır.

“Dava adamı olmak” iyi bir şeydir; fakat “önce adamız” ve adamın bir de bu yanı var tabii. Her arkadaşı, dostu “yoldaş” diye gördüğümüz dönemde bende çocuktum(belki 15-16. yaşımdayım) ve bir “yoldaş”ın kızkardeşine gönüllenmiştim; fakat gözümdeki kız gönlümde kaldı yoldaş; çünkü o dönemdeki jargona göre gönlünün sesine kulak geçler “lümpen” denip aşağılanıyordu!..

Şimdi ise kendime hayıflanıp, göz koyduğum kız gönlümde kalmayaydı da, bana “lümpen” diyelerdi diyorum kendi kendime… Çünkü “benim de ülgerim doğdu” yoldaş, hayatı artık geriye sardıramayız.

İnsana ait olan hiçbir şey bana yabancı değildir der, bir düşünür. Bizlerse o dönemde “tek yol devrim” dedik, hayatın diğer yollarına, anlamlarına yabancılaştık.

Goethe, günah çıkaran bir genci papazın günahkar olarak suçlaması üzerine kahramanına söyle söylettirir: “Beni(bunu) katedralinizin mermer sütunlarına, raflarınızdaki tozlanmış parşömenlerinize, karmakarışık kurallarınıza ve kutsal yasalarınıza değil, “gönlünüze sorun?”der.

Bizler gönlümüze soramadık, yasakladık hayatın binbir güzelliğini kendimize. Tabii bunları yaşamamış çoğumuz ise şimdi yalnızca yaşamın anlamını, “duygusal hazda” arayarak; durumu tersine çevirip: “tek yol duygusal haz” der noktasına geldik.

Tabii ki “tekçi” her yolun doğru olmadığını görmek daha geniş bir kafa ve gönül zenginliği gerektirir. Hayat bir bütündür ve insana ait olan her şeyi vaktinde ve dengeli olarak hissetmek, düşünmek ve yaşmak gereklidir.

Bir yazarın dediği gibi: “hayat, hazırlıksız olarak sahneye çıkılan tek perdelik oyundur.”  Tabuları yaratan ve itaat edende biziz, baş kaldırıp yıkanda biziz… Gönlümüzün sesine kulak vermek, düşüncelerin kafamızda oluşturduğu tabuları, ön yargıları yıkmaya yeter.

Seçim bizim tabii…

a.s.

Not:1,2,3. Wikipedia Ansklopedisi. Google de aradım, benim açıkladığım manada bir anlamını bulamadım.

4.Sevdaya dair olan müziklere  ve hayatın bu alanına dair olan edebiyata uzak oluş kastedilmiştir.

16,04,2011

One response to “Ülger Doğmasın yada Ülger Çalmasın!..”

1. 

   ALİ SEYDİ KARAKAŞ E.ALB. diyor ki : 17 Nisan 2011, 10:12 pm Düzenle

   ÜLGER:SABAH YILDIZIDIR.PARLAKTIR VE DOĞUDA UFKA YAKIN YÜKSELİR. KARANLIK SONUNA DOĞRU YANİ, BAHRİ FECR BAŞLANGICINDA NETLEŞİR.BİRAZDAN SABAH OLACAK, ŞAFAK SÖKECEK ANLAMINDADIR.ÜLGER DOĞMASIN SABAH OLMASINDAKİ ANLAM BUDUR. DİĞER ANLAMI İSE, KADİFE ÜSTÜ ŞEFTALİ ÜSTÜ GİBİ BULUNAN İNCE TÜY ANLAMINDADIR. BU KELİME DAHA ÇOK YÜZYILLAR ÖNCE SAAT YOK İKEN OLUŞMUŞ ZAMAN DİLİMLERİNDENDİR. ÜLKER İSE: YEDİ YILDIZDAN OLUŞAN TAKIMDIR.BUNUN DİĞER ADI SÜREYYA ‘DIR. DEĞERLİ KARDEŞLERİMİN BİLGİSİNE OLSUN. SLMLR.

   CEVAPLA